Από παλιά οι θεολόγοι διαφωνούσαν γύρω από το αν ο άνθρωπος φθάνει στη λύτρωση αποκλειστικά με τις δικές του δυνάμεις ή χάρη στο έλεος του Θεού. Ο Παύλος έγραψε πως, «ο ίδιος ο Θεός ενεργεί σ’ εσάς, ώστε να θέλετε και να πράττετε ό,τι είναι σύμφωνο με το θέλημα του».
Είδαμε πως οδηγούμαστε από πολλούς διαφορετικούς δρόμους, την προδιάθεση, τη μάθηση και την καθοδήγηση, στο να θέλουμε το καλό. Όταν δε φθάσουμε στην τελειότη­τα, μπορούμε να κάνουμε το καλό μ’ επιτυχία σε κάθε περί­πτωση, μια και η θέληση μας είναι ελεύθερη από εγωιστικά κίνητρα.
Χωρίς τη βοήθεια που παίρνουμε από τον ουράνιο χώρο, η ατελής ψυχική μας υπόσταση δεν θα κατάφερνε ποτέ από μόνη της ν’ αγγίξει την τελειότητα, σαν θέληση και σαν εφαρ­μογή της θέλησης, ακόμη κι αν αφιερωνόμασταν «ψυχή και σώμα» σ’ αυτό το σκοπό. Γιατί από αυτόν που έχει αποκοπεί από το Πνεύμα και ψηλαφίζει στο σκοτάδι, λείπει τόσο η ε­πίγνωση, όσο κι η δύναμη για την πραγμάτωση του καλού. Γι’ αυτό, όπως γράφει ο Παύλος στους Ρωμαίους, εξαρτάται καταρχήν από το «έλεος του Θεού» και όχι από τις ανθρώπι­νες προσπάθειες, όσο φιλότιμες κι αν είναι. Αν δεν έρθει ο Πνευματικός Διδάσκαλος μας να μας παρακινήσει, να μας ξυπνήσει από το λήθαργο, να μας διδάξει και να μας καθοδη­γήσει, δεν μπορούμε να πάμε πολύ μακριά στην ατραπό της λύτρωσης.

Ωστόσο ο Παύλος έχει εξίσου δίκιο σε μερικά άλλα σημεία που επιφανειακά αντιφάσκουν μ’ αυτή την παραδοχή. Όπως στη νουθεσία προς τους Φιλιππησίους (2, 12): «Εργαστείτε με φόβο Θεού και δέος για τη σωτηρία σας!» Αλλά κι ο Χρι­στός προτρέπει: “Αγωνιστείτε να περάσετε απ’ τη στενή πύλη» Λουκ. 13, 24), και στην Αποκάλυψη του Ιωάννη (2, 7): «Σ’ ό­ποιον νικήσει, θα δώσω να φάει τον καρπό απ’ το δέντρο της ζωής».
Άρα μόνο το έλεος του Θεού δεν αρκεί! Συν Αθηνά και χεί­ρα κίνει, η θέληση κι η δραστηριότητα του ανθρώπου είναι εντελώς αποφασιστικές. Με άλλα λόγια, ο άνθρωπος οφεί­λει ν’ αγκαλιάσει όχι μόνο εγκεφαλικά, αλλά με ολόκληρο το είναι του και με τη θέληση του, το φως που του στέλνουν οι ουράνιες δυνάμεις. Αυτό που έχουμε να κάνουμε εμείς από πλευράς μας, είναι καταρχάς η μεταστροφή της θέλησης μας και στη συνέχεια η αδιάλειπτη, φλογερή παράκληση να μας δίνει δύναμη και αυτή τη δύναμη να τη χρησιμοποιή­σουμε σωστά.
Αυτή η έμπρακτη πίστη στον Ιησού Χριστό που εκδηλώνεται σαν αγάπη, είναι η «σωτηρία μέσω του Χριστού» (Α’ Θεσ. 5) που μας «δικαιώνει» στα μάτια του Θεού (Ρωμ. 1, 17).
Στον Λόρμπερ αυτό το έργο ονομάζεται «αυτοκαλλιέρ­γεια».
«ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ»